Quảng Thuận giữ gìn nghề nón lá truyền thống

Thứ bảy - 15/03/2025 11:04

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, để giữ gìn và phát triển làng nghề nón lá truyền thống Thổ Ngọa (phường Quảng Thuận), nhiều người làm nghề ở địa phương đã kiên trì truyền nghề, giữ lửa nghề truyền thống, tìm thị trường tiêu thụ…, góp phần giải quyết việc làm cho lao động.

Người dân Quảng Thuận vẫn kiên trì, gìn giữ nghề nón lá truyền thống

Theo các bậc cao niên trong làng kể lại, nghề nón của làng ra đời vào khoảng cuối thế kỷ XIX và ông tổ của làng nghề là một người họ Trần. Vì cảm thương dân làng không có nghề nghiệp, đời sống phụ thuộc vào mảnh ruộng chật hẹp, ông đã rời làng vào Huế quyết tâm học nghề làm nón lá rồi truyền lại cho dân làng. Với lợi thế nguồn nguyên liệu như lá, tre, nứa… đều có ở các địa phương lân cận, người làm nghề không phải dầm mưa, dãi nắng nên nghề nón thu hút hầu hết người dân trong làng tham gia, không ít người có “của ăn của để” nhờ thu nhập từ nghề nón.
Quảng Thuận hiện có hơn 1.960 hộ với gần 8.800 khẩu, trên địa bàn phường hiện nay có khoảng 1/3 số hộ dân có thu nhập chính từ nghề sản xuất nón lá và các dịch vụ nghề nón. Bình quân mỗi năm, các hộ sản xuất 600.000 sản phẩm nón lá các loại với tổng trị giá khoảng 13 tỷ đồng. Sản phẩm sản xuất ra chừng nào được tiêu thụ hết qua các cá nhân và doanh nghiệp.
Nghề làm nón lá có những ưu việt riêng, đó là, không phải đầu tư quá nhiều nguồn vốn và công sức, có thể từ người già, cho đến trẻ nhỏ cùng tham gia nên giá trị thu nhập tương đối bền vững. Điều dễ nhận thấy là nghề làm nón lá thực sự mang lại cuộc sống ổn định. Những lao động chính có thể tận dụng thời gian lúc nông nhàn hay vào buổi tối để thực hiện các công đoạn làm nón và không phải bỏ sức ra nhiều mà chỉ cần chú ý tỉ mỉ, kỹ thuật… là có những chiếc nón bền đẹp. Người làng nón thường phân chia công việc rõ ràng như: đàn ông đảm nhận việc vót vành (chẻ tre hoặc nứa để tạo nên 16 vành tròn theo thứ tự của khuôn nón); phụ nữ, trẻ em (chỉ chừng 7 tuổi trở lên) xây nón, may nón (lắp ráp nguyên liệu lên khuôn và dùng kim luồn cước để khâu các nguyên liệu với nhau tạo thành chiếc nón). Nghề nón được lưu truyền từ đời này qua đời khác nên nhiều người nói rằng: “không biết làm nón không phải người làng Ngọa”. Nón lá xanh được người dân địa phương sản xuất đại trà, giá bán từ 70.000 -90.000 đồng/chiếc. Nón lá dừa có vật liệu chính được lấy từ lá dừa nước ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, loại này cũng được sản xuất trên khuôn mẫu hình nón, nhưng được bố trí 1 lớp lá trên 16 vành có chất liệu bằng tre nữa vót tròn. Hiện tại loại nón này được người dân Quảng Thuận bán ra thị trường trên 150.000 đồng/chiếc, ngoài ra nón có thêu hoa văn được bán với giá từ 200.000 -220.000 đồng/chiếc.
Có thể thấy, trải qua bao thăng trầm của thời gian, mặc dù nghề làm nón không còn hưng thịnh như xưa, nhưng người dân Quảng Thuận vẫn miệt mài khâu từng chiếc nón, người già truyền cho lớp trẻ, cứ thế mà nghề nối nghề, họ vững tin và âm thầm gìn giữ mãi chiếc nón lá, giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống ở địa phương..

Tác giả bài viết: Lan Anh