Bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới

Lương tâm là ý thức trách nhiệm đạo đức của con người về hành vi của mình trong tất cả các mối quan hệ xã hội. Đó là trách nhiệm của mỗi người đối với người khác, với gia đình, với giai cấp và xã hội. Lương tâm là năng lực của cá nhân tự giám sát mình về mặt đạo đức, tự đề ra cho mình các yêu cầu đạo đức và tự đòi hỏi mình phải hoàn thành và đánh giá các hành vi đạo đức của mình trong các quan hệ xã hội. Lương tâm là năng lực mang tính tự giác của con người tự giám sát bản thân, tự đề ra cho mình nghĩa vụ đạo đức phải hoàn thành, tự đánh giá hành vi của mình. Nói rộng ra, lương tâm là ý thức chủ quan của cá nhân về nghĩa vụ và trách nhiệm của mình đối với xã hội, được coi như là nghĩa vụ và trách nhiệm đối với bản thân. Trách nhiệm là năng lực con người ý thức và dự báo một cách sâu sắc kết quả của hoạt động, hành vi của bản thân mình, thái độ đúng đắn, tự giác và hành động phù hợp với lợi ích của tập thể và cả xã hội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”⁽¹⁾. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn nhất quán với quan điểm đó của Người. Vì thế, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đã thường xuyên quan tâm giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ. Cho nên, “đa số cán bộ, đảng viên có quan điểm, lập trường tư tưởng vững vàng, giữ gìn phẩm chất đạo đức, vai trò tiên phong, gương mẫu trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ”⁽²⁾. Nhờ đó, mà đã động viên, khích lệ nhân dân vượt qua bao khó khăn, thách thức, đưa công cuộc đổi mới ở nước ta đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử. 

Tuy nhiên, trước tác động của mặt trái kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và sự chống phá của các thế lực thù địch, đã làm tha hóa một bộ phận cán bộ, đảng viên trong đó có lớp trẻ. Việc rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ, đảng viên trẻ chưa thực sự tích cực; tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy bằng cấp chưa được ngăn chặn, đẩy lùi; tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng; một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa gương mẫu trước nhân dân; quan liêu, cửa quyền, nói không đi đôi với làm, nói nhiều, làm ít chậm được khắc phục. Hơn nữa, “một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”⁽³⁾ còn diễn biến phức tạp. Vì vậy, cần phải đặc biệt quan tâm đến đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trẻ, nhất là về bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho họ.

Để bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới, cần thực hiện một số giải pháp đột phá sau đây:

Một là, thường xuyên nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới.

Đây là nội dung có ý nghĩa hết sức quan trọng, bởi vì: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”⁽⁴⁾. Cần phải giáo dục cho cán bộ, đảng viên trẻ nhận thức rõ lương tâm và trách nhiệm của mình trong mọi mặt công tác, vì nó phản ánh những giá trị đạo đức, được thể hiện ở lương tâm và trách nhiệm vì lợi ích chung, ý thức rõ về việc cần phải làm và mong muốn được làm vì những lợi ích đó. Đảng ta xác định phải giáo dục “ý thức trách nhiệm xã hội cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ”⁽⁵⁾.

Giáo dục lương tâm và trách nhiệm làm cho cán bộ, đảng viên trẻ nhận thức rõ công việc của mình cần làm đúng và đấu tranh loại bỏ cái xấu, cái ác, cái lạc hậu. Cán bộ, đảng viên trẻ cần phải hiểu rõ tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh về nội hàm lương tâm và trách nhiệm của mỗi con người. Nội hàm đó được thể hiện trong câu nói nổi tiếng của Người: “Trong lúc chiến sĩ ta đang ăn gió nằm sương, đồng bào tản cư đang chịu mọi nỗi thiếu thốn, toàn thể nhân dân đang ra sức tiết kiệm để giúp kháng chiến - các vị cán bộ kia ăn tiêu như thế không thẹn với lương tâm hay sao?”⁽⁶⁾.

Yêu cầu bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới phải thường xuyên, liên tục và kiên trì rèn luyện trong đấu tranh tự phê bình và phê bình hàng ngày. Yêu cầu tự phê bình và phê bình đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra cách thức tiến hành, đó là: “Có gây được một tinh thần mới mẻ như vậy thì ta mới chống được. Lớp học này không phải là chỗ để xưng tội hay tra khảo các cô, các chú. Nhưng trong bụng các cô, các chú có tòa án lương tâm trong đó. Nói ra để sửa chữa”⁽⁷⁾. Vì thế, trước yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng, bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ phải trở thành nhu cầu, tình cảm và lẽ sống của mỗi cán bộ, đảng viên trẻ. Bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ phải như “cơm ăn, nước uống” hàng ngày và phải là việc suốt đời của mỗi cán bộ, đảng viên trẻ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cảnh báo: “Để thực hiện chữ Liêm, cần có tuyên truyền và kiểm soát, giáo dục và pháp luật, từ trên xuống, từ dưới lên trên. Trước nhất là cán bộ các cơ quan, các đoàn thể, cấp cao thì quyền to, cấp thấp thì quyền nhỏ. Dù to hay nhỏ, có quyền mà thiếu lương tâm là có dịp đục khoét, có dịp ăn của đút, có dịp “dĩ công vi tư”. Vì vậy, cán bộ phải thực hành chữ LIÊM trước, để làm kiểu mẫu cho dân”⁽⁸⁾. Cho nên, phải thường xuyên nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới.

Hai là, bồi dưỡng các chuẩn mực đạo đức cách mạng trong giai đoạn mới cho cán bộ, đảng viên trẻ.

Mục đích bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ nhằm củng cố và phát triển những đức tính tốt đẹp của đạo đức cách mạng trong cán bộ, đảng viên trẻ. Chuẩn mực đạo đức cơ bản của con người Việt Nam mới, đó là: “Trung với Đảng, hiếu với dân”⁽⁹⁾; ““Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng”; “trung với nước, hiếu với dân”, “cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”, “Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh”, phải “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”, “biết yêu thương con người, có tình cảm quốc tế trong sáng””⁽¹⁰⁾.

Nội dung bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ phải toàn diện, sát với từng đối tượng. Cán bộ, đảng viên trẻ ngoài việc học tập lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và vận dụng một cách sáng tạo vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, phấn đấu hết mình cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, cho sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh, còn phải nâng cao tinh thần học hỏi, bồi đắp các chuẩn mực đạo đức cách mạng. Bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới cần trau dồi những chuẩn mực đạo đức đó là:

Bồi dưỡng các chuẩn mực cốt lõi của đạo đức, văn hóa đạo đức của dân tộc Việt Nam. Trong đó, thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng nâng cao nhận thức về mục tiêu, lý tưởng cộng sản, quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước; lòng trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; có bản lĩnh chính trị vững vàng; có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sạch, lành mạnh, khiêm tốn, giản dị; có tình yêu thương con người; gương mẫu, nói đi đôi với làm; thực hiện dân chủ, đoàn kết và kỷ luật; không quan liêu, độc đoán chuyên quyền, gia trưởng; có trình độ trí tuệ cao; có tác phong, phương pháp công tác phù hợp, tổ chức thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao phó.

Bồi dưỡng chuẩn mực nhân cách văn hoá: Giải quyết hài hòa các mối quan hệ giữa công việc, gia đình, tập thể, cộng đồng và xã hội; đề cao tính tự chịu trách nhiệm cá nhân trên cương vị, chức trách được giao; chủ động, tích cực, tự giác học tập, rèn luyện, trau dồi tri thức, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, vươn lên chiếm lĩnh những thành tựu khoa học công nghệ; trung thực, sáng tạo; đổi mới phương pháp, tác phong, phong cách trong thực thi nhiệm vụ; nêu cao tinh thần phục vụ nhân dân, vì người cán bộ có đạo đức cách mạng phải “suốt đời làm đày tớ trung thành của nhân dân”⁽¹¹⁾; tiên phong phòng, chống các biểu hiện tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; chống tham ô, tham nhũng, lãng phí, bè phái, chủ nghĩa cá nhân.

Bồi dưỡng chuẩn mực “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”⁽¹²⁾ cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới. Bởi vì, “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”⁽¹³⁾, cho nên cán bộ, đảng viên trẻ phải có đạo đức cách mạng, vừa “hồng” vừa “chuyên”, có đủ đức và tài để lãnh đạo cách mạng; Đảng ta là đảng cầm quyền, cho nên mỗi cán bộ, đảng viên trẻ phải rèn luyện những đức tính đó. Theo đó, cán bộ, đảng viên trẻ làm việc cần cù sáng tạo, có tổ chức, có kỷ luật, có kỹ thuật, có kế hoạch, có năng suất, chất lượng cao; tiết kiệm sức lao động, thời giờ, tiền của của dân, của nước, của bản thân từ cái nhỏ, đến cái lớn, không phô trương hình thức, xa xỉ, hoang phí; luôn luôn tôn trọng của công, của dân, liêm khiết trong mọi hoàn cảnh, không tham địa vị, không tham tiền tài; không ham người tâng bốc mình; là người không tà, thẳng thắn, đứng đắn đối với mình, đối với người và đối với việc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Việc thiện thì dù nhỏ mấy cũng làm. Việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh”⁽¹⁴⁾; “Có khó nhọc thì mình nên đi trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”; “làm việc gì mình cũng nghĩ đến lợi ích chung trước và lợi ích riêng sau”⁽¹⁵⁾; “Người ta ai cũng muốn ăn ngon mặc đẹp, nhưng muốn phải cho đúng thời, đúng hoàn cảnh. Trong lúc nhân dân ta còn thiếu thốn mà một người nào đó muốn riêng hưởng ăn ngon mặc đẹp, như vậy là không có đạo đức”⁽¹⁶⁾. Cho nên, cán bộ, đảng viên cũng phải lo trước cho thiên hạ, vui sau thiên hạ.

Hình thức bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới phải phong phú, đa dạng. Phải đề cao giáo dục chính trị, tư tưởng. Đẩy mạnh Cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh sẽ tạo ra động lực tinh thần to lớn làm chuyển biến về ý thức trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên trẻ. Qua đó, cán bộ, đảng viên trẻ sẽ khơi dậy tinh thần tự giác, tự nguyện học tập và làm theo tấm gương đạo đức và phong cách của Bác; phải gắn cuộc vận động với phong trào thi đua thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác chuyên môn ở cơ quan, đơn vị, trên từng địa bàn và lĩnh vực công tác của họ. Cần phải thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII, XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Tăng cường xây dựng và chỉnh đốn Đảng, vì sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng nước ta. “Nếu Đảng ta không thật vững vàng về chính trị, tư tưởng; không thống nhất cao về ý chí, hành động; không trong sạch về đạo đức, lối sống; không chặt chẽ về tổ chức; không được nhân dân ủng hộ thì không thể đứng vững và đủ sức lãnh đạo đất nước đi lên”⁽¹⁷⁾.

Một hình thức khác là đề cao tự phê bình và phê bình thực chất và phải trở thành nếp sinh hoạt thường xuyên với tinh thần nghiêm túc, thẳng thắn và đi đôi với thực hiện dân chủ rộng rãi; giữ vững nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng; tăng cường công tác quản lý cán bộ, đảng viên. Do đó, bất luận trong hoàn cảnh nào, bất kỳ ở đâu cũng đều phải giữ gìn kỷ luật Đảng, giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình. Phải “Chống nguy cơ sai lầm về đường lối, vi phạm nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, sai lầm về lựa chọn và bố trí cán bộ; tệ tham nhũng lãng phí, quan liêu xa rời nhân dân, xa rời thực tế; xây dựng đạo đức, nhân cách đảng viên”⁽¹⁸⁾. Đồng thời, tạo động lực thi đua tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng trong cán bộ, đảng viên trẻ.

Ngoài ra, cán bộ, đảng viên trẻ cần phải gương mẫu, lời nói phải đi đôi với việc làm, trở thành tấm gương sáng, có sức lan toả sâu rộng trong quần chúng, cảm hóa và lôi cuốn họ học tập và làm theo. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán bộ rằng, nhận thức đạo đức cách mạng phải gắn với hành động cách mạng tích cực, tự giác. Người còn dạy rằng: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”⁽¹⁹⁾. Mặt khác, cán bộ, đảng viên trẻ không chỉ tự mình mẫu mực về đạo đức, lối sống, mà phải tuyên truyền, giáo dục, hướng dẫn quần chúng, nhân dân cùng thực hiện.

Ba là, xây dựng môi trường lành mạnh để bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới.

Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh để cho cán bộ, đảng viên trẻ bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm của mình. Đảng ta khẳng định: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, là nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”⁽²⁰⁾. Chính vì thế, cần phải xây dựng lối sống có tình, có nghĩa, có trước, có sau, nhân hậu, thuỷ chung, đoàn kết, thương yêu, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau bằng chính những hành động của mình trong cuộc sống hàng ngày. Có thái độ nghiêm khắc đối với chính bản thân mình, khoan dung, độ lượng và tôn trọng đối với mọi người là yêu cầu đối với mỗi cán bộ, đảng viên. Giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên trẻ có đức tính tận tuỵ trong công việc, không lười biếng, không tham ô lãng phí của công, sống trung thực thẳng thắn đối với mọi người, hết lòng, hết sức phục vụ sự nghiệp chung, tránh lối sống vị kỷ và chủ nghĩa cá nhân. Phải thực hành tiết kiệm, không tham ô, lãng phí và biết tuyên truyền giáo dục để mọi người cùng làm theo.

Đồng thời, coi trọng xây dựng đời sống mới cho cán bộ, đảng viên trẻ mà cốt lõi là đạo đức cách mạng và văn hóa truyền thống dân tộc. Ở đó, họ có tinh thần đoàn kết, cố kết cộng đồng, có tình yêu Tổ quốc, thương giống nòi, khoan dung, trọng đạo lý, có nghĩa tình, có tinh thần nhân ái, lẽ sống, lối sống giản dị, có đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất, có tác phong, phương pháp và phong cách làm việc phù hợp, có tinh thần dũng cảm, kiên cường, bất khuất, mưu trí, gan dạ trong chống giặc ngoại xâm và chủ nghĩa anh hùng cách mạng được phát huy cao độ, thì họ mới đủ đức, đủ tài phục vụ sự nghiệp cách mạng, phục vụ Tổ quốc và nhân dân.

Thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở, tăng cường sự giám sát của nhân dân đối với cán bộ, đảng viên trẻ. Thông qua việc phát huy quyền làm chủ và sự giám sát của nhân dân để rèn luyện cán bộ, đảng viên trẻ về lập trường tư tưởng, đạo đức, lối sống, tác phong và phương pháp công tác. Bởi vì, nhân dân là những người trực tiếp tiếp xúc với cán bộ, đảng viên trẻ, thấy được phẩm chất, năng lực của họ. Thực tế cho thấy, nơi nào quy chế dân chủ ở cơ sở được phát huy, công tác kiểm tra, giám sát của nhân dân được coi trọng thì ở đó cán bộ, đảng viên trẻ gương mẫu, chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, gần gũi, tôn trọng nhân dân, có đạo đức tốt, lối sống trong sạch, lành mạnh, giản dị, tác phong và phương pháp công tác phù hợp.

Bốn là, nâng cao trình độ mọi mặt cho cán bộ, đảng viên trẻ.

Bất cứ một quốc gia, dân tộc nào muốn phát triển đất nước đều phải quan tâm đến giáo dục, đào tạo con người. Qua đó, phát huy được trí tuệ, tài năng và sức sáng tạo của con người và của cả dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí”⁽²¹⁾. Đồng thời, Người cũng chỉ rõ rằng: “Muốn giữ vững nền độc lập, muốn làm cho dân mạnh nước giàu, mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà”⁽²²⁾.

Muốn kiến thiết, thì phải có nhân tài, muốn có nhân tài thì phải giáo dục, đào tạo, đó là triết lý của sự phát triển. Vì thế, Nhà nước ta cần phải phát triển nhân tài, tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao để phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Phát triển nguồn nhân lực vừa có “đức” vừa có “tài” để họ phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, không ai khác đó là thế hệ trẻ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”⁽²³⁾. Vì thế, Đảng, Nhà nước phải đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục - đào tạo và đặc biệt quan tâm đến việc bồi dưỡng thế hệ trẻ, bởi đó chính là tương lai của đất nước.

Để đào tạo cán bộ, đảng viên trẻ thành những người vừa “hồng” vừa “chuyên”, Đảng, Nhà nước phải chăm lo nâng cao trình độ mọi mặt cho họ. Cán bộ, đảng viên trẻ phải có kiến thức toàn diện, vừa có trình độ lý luận chính trị, có tư tưởng xã hội chủ nghĩa, có kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học, có kiến thức lãnh đạo, quản lý, vừa phải có đạo đức cách mạng. Phải kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục và tự giáo dục để nâng cao trình độ mọi mặt cho cán bộ, đảng viên trẻ.

Năm là, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện trái với lương tâm và trách nhiệm trong cán bộ, đảng viên trẻ.

Đẩy mạnh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên trẻ. Khắc phục sự hoài nghi về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thiếu tin tưởng vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước trong cán bộ, đảng viên trẻ.

Phải kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân trong cán bộ, đảng viên trẻ. Bởi vì: “Chủ nghĩa cá nhân là việc gì cũng chỉ lo cho lợi ích riêng của mình, không quan tâm đến lợi ích chung của tập thể. “Miễn là mình béo, mặc thiên hạ gầy”. Nó là mẹ đẻ ra tất cả mọi tính hư nết xấu như: lười biếng, suy bì, kiêu căng, kèn cựa, nhút nhát, lãng phí, tham ô, v.v.. Nó là kẻ thù hung ác của đạo đức cách mạng, của chủ nghĩa xã hội”⁽²⁴⁾. “Vì người phụ trách mắc bệnh quan liêu: xa công việc thực tế, xa cán bộ, xa quần chúng, cho nên có nạn tham ô, lãng phí. Đồng bào luôn luôn vui lòng đóng góp, bộ đội luôn sẵn sàng hy sinh để kháng chiến, kiến quốc. Trong lúc đó, một bọn không có lương tâm, tham ô, lấy của công làm của tư, hoặc lãng phí, tiêu xài bừa bãi; chúng làm thiệt hại đến bộ đội, đến nhân dân, đến Chính phủ và đoàn thể. Như vậy không khác gì giúp cho giặc phá hoại ta. Vì vậy, mọi người đều có quyền và có nhiệm vụ chống quan liêu, tham ô, lãng phí”⁽²⁵⁾. Chống tham ô, tham nhũng, xa hoa, lãng phí; chống cơ hội về chính trị, cơ hội về tổ chức, bè cánh, chạy chức, chạy quyền, chạy tội, chạy lợi; chống ngại khó khăn, gian khổ,tự cao tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, độc đoán chuyên quyền, xa rời quần chúng; chống quan liêu, mệnh lệnh, xa rời thực tế; chống trù dập, thiếu dân chủ, thiếu tính tổ chức, tính kỷ luật vi phạm nguyên tắc; chống mất đoàn kết, kém tinh thần trách nhiệm; chống lối sống thực dụng, hủ hoá phải thực sự, thực chất, từ đó sẽ bồi đắp lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ. Vì vậy, “muốn thành người cách mạng, thành người cộng sản chân chính thì phải chống chủ nghĩa cá nhân”⁽²⁶⁾ đúng như lời chỉ bảo của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đồng thời, cán bộ, đảng viên trẻ phải tích cực, chủ động và kiên quyết chống sự phá hoại của các thế lực thù địch. Cần chủ động đoàn kết phối hợp chặt chẽ với các lực lượng tham gia có hiệu quả vào cuộc đấu tranh chống “diễn biến hoà bình” đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, trong đó chúng làm tha hoá đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là lớp trẻ. Điều đó, cũng là sự chuẩn bị để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa từ sớm, từ xa.

Như vậy, bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ là việc làm thường xuyên và rất cần thiết. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần nhận thức đúng vị trí, vai trò và tổ chức bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới phù hợp. Cán bộ, đảng viên trẻ vừa phải có trình độ toàn diện, có trình độ lý luận, học vấn cao, vừa có đạo đức cách mạng, gương mẫu trong lối sống. Vì vậy, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó đột phá vào các giải pháp đã nêu sẽ góp phần vào bồi dưỡng lương tâm và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trẻ trong giai đoạn mới có hiệu quả và chắc chắn sẽ phát huy hơn nữa vai trò tiên phong, gương mẫu của họ trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng đất nước phát triển phồn vinh, hạnh phúc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.

Đại tá. PGS. TS. Dương Quang Hiển
Viện Khoa học xã hội và nhân văn quân sự, Học viện Chính trị

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H, 2011, t.5, tr.292.

(2) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.191 - tr.192.

(3) (5) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2021, t.I, tr.82, 136.

(4) (15) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.11, tr.612, 400.

(6) (8) (12) (14) (19) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.6, tr.53, 127, 13, 131, 16.

(7) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.8, tr.8.

(9) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.14, tr.435.

(10) (22) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.1, tr.27, 25.

(11) (23) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.15, tr.670, 622.

(13) (26) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.12, tr.403, 222.

(16) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.10, tr.589.

(17) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, Nxb. Chính trị quốc gia, H, 2012, tr.95 - 96.

(18) Đổi mới và phát triển ở Việt Nam - một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Báo Nhân dân, ngày 13/6/2006, tr.3.

(20) Đảng Cộng sản Việt Nam: Kết luận số 76-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, H, 2020, tr.5.

(21) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr.40.

(24) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.13, tr.90.

(25) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tr.452 - 453.

https://tuyengiao.vn/nghien-cuu/ly-luan/boi-duong-luong-tam-va-trach-nhiem-cho-can-bo-dang-vien-tre-trong-giai-doan-moi-140657