Tìm lời giải cho "bài toán" xử lý rác thải

Nhiều khó khăn trong việc XLRT
 
Có mặt tại xã Quảng Hòa ngay sau Tết Nguyên đán Canh Tý, chúng tôi bắt gặp cảnh tượng rác chất từng đống, bốc mùi hôi thối, nằm ngổn ngang trên con đường sau chợ Hòa Ninh. Hàng trăm túi rác đủ loại từ thức ăn thừa, xác súc vật chết, túi nilon, cây cối... chồng chất lên nhau. Điều đáng nói là bãi tập kết rác này nằm ngay trung tâm xã, bên cạnh trường học, trạm y tế và trụ sở UBND xã Quảng Hòa. 
Lý giải về vấn đề này, ông Ngô Ngọc Cầm, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Hòa cho hay, sở dĩ bãi tập kết rác của xã bị ứ đọng, quá tải vì từ ngày 29 Tết đến nay, đơn vị vận chuyển rác chưa đến thu gom và đưa đi xử lý. Xã đã nhiều lần làm việc với đơn vị thu gom rác nhưng vì sau Tết, lượng rác thải tại các xã lân cận cũng tồn ứ rất nhiều, chủ xe không thể vận chuyển rác đúng thời gian như đã cam kết. Quảng Hòa có mật độ dân số đông nên lượng rác thải ra tương đối nhiều, mỗi tháng thu gom từ 60-70 tấn rác. Do thị xã Ba Đồn chưa có bãi tập kết rác tập trung nên xã đành phải tập kết rác sau chợ Hòa Ninh, mỗi tuần 1 lần xe thu gom đến chở đi xử lý.
 
Ông Phan Thanh Tâm, Bí thư Đảng ủy xã Quảng Tân cho biết, số lượng rác thải sinh hoạt (RTSH) trên địa bàn xã Quảng Tân tương đối lớn. Hiện tại, xã tự thu gom và xử lý. Xã có 5 tổ thu gom rác thải tại 5 thôn. Thứ 7 hoặc chủ nhật hàng tuần, các tổ sẽ đi thu gom rác, đưa về điểm tập kết rác tại các thôn sau đó sẽ xử lý bằng cách đốt và chôn lấp. Các điểm tập kết rác ở các thôn đều nằm dọc bờ sông, ảnh hưởng rất lớn đến môi trường.
 
Số rác thải rắn không đốt được đành phải chôn lấp ngay trên địa bàn, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn đối với người dân. Bên cạnh đó, vấn đề thu gom, vận chuyển, XLRT hiện gặp nhiều khó khăn về kinh phí. Mức phí thu từ các hộ dân còn rất thấp, trong khi đơn giá thu gom, vận chuyển và xử lý rác tại nhà máy phân loại XLRT khá cao.
 
Theo thống kê của Phòng Tài nguyên và Môi Trường (TN-MT) thị xã Ba Đồn, số lượng RTSH phát sinh trong một tháng của thị xã là gần 2.000 tấn, với hiệu suất thu gom 88%. Việc thu gom rác thải được thực hiện bởi Ban quản lý các công trình công cộng thị xã và tổ thu gom của các xã, phường. Tại các địa phương, rác thải được công nhân thu gom bằng xe đẩy tay đưa về điểm tập kết trung chuyển.
 
Tuy nhiên, đến nay, công tác XLRT vẫn còn nhiều bất cập. Việc XLRT theo phương pháp chôn lấp tại một số địa phương hiện gặp nhiều khó khăn do lượng rác tăng nhanh trong khi diện tích các khu chôn lấp nhỏ hẹp. Công tác vận hành các bãi chôn lấp rác thải chưa được kiểm soát triệt để, chưa áp dụng đầy đủ quy chuẩn kỹ thuật trong quá trình xử lý rác, tạo nguồn gây ô nhiễm môi trường. Vấn đề thu gom, XLRT trôi nổi trên các khu vực công cộng, sông, kênh mương, khu vực giáp ranh giữa các địa phương gặp nhiều khó khăn.
Ông Trần Trung Lâm, Trưởng phòng TN-MT thị xã Ba Đồn cho biết, quỹ đất của thị xã không đủ để bố trí bãi tập kết chất thải rắn xây dựng nên một số tổ chức, cá nhân vẫn có hành vi đổ chất thải rắn xây dựng bừa bãi., đặc biệt, tại các phường có mật độ dân cư đông, gây ảnh hưởng đến đời sống người dân. Một bộ phận dân cư chưa có ý thức trong việc tham gia bảo vệ môi trường, tình trạng xả rác tại các khu vực công cộng, không đúng nơi quy định vẫn diễn ra, gây mất mỹ quan đô thị và ô nhiễm môi trường.
 
Giải pháp căn cơ?
 
Theo Bí thư Đảng ủy xã Quảng Tân Phan Thanh Tâm, vấn đề cốt lõi trong công tác XLRT, nhất là vấn đề phân loại rác thải tại nguồn vẫn là ý thức của người dân. Xã Quảng Tân sẽ tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân trong việc thu gom, XLRT. Các, ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn tích cực xây dựng các mô hình “Đoạn đường tự quản”, “Đường hoa”, “Ngày thứ 7 tình nguyện”, “Ngày chủ nhật xanh”… dọn dẹp, thu gom rác thải, bảo vệ môi trường. Bí thư Đảng ủy xã Quảng Tân cũng đề nghị các cấp có thẩm quyền hỗ trợ để xã Quảng Tân có thể thu gom, vận chuyển và XLRT đúng quy định.
 
Để nâng cao hiệu quả công tác XLRT, từ tháng 7-2019, UBND thị xã Ba Đồn đã chỉ đạo Ban quản lý các công trình công cộng và UBND các xã, phường thực hiện thu gom, vận chuyển rác thải đến xử lý tại Nhà máy phân loại, XLRT, sản xuất biogas và phân bón khoáng hữu cơ tại xã Lý Trạch (Bố Trạch). Đến thời điểm hiện tại, chỉ mới có các phường trên địa bàn thị xã và hai xã Quảng Lộc, Quảng Hòa thuê xe vận chuyển rác vào nhà máy xử lý. Còn lại một số xã vùng nam vẫn thu gom, chôn lấp rác tại địa phương và bãi rác Quảng Tiến (Quảng Trạch).
Ông Đoàn Minh Thọ, Chủ tịch UBND thị xã Ba Đồn cho hay, nhằm làm tốt công tác XLRT trên địa bàn, UBND thị xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, phân loại rác thải tại nguồn và chủ động xử lý đối với loại rác dễ tiêu hủy; giao các xã, phường kiểm tra, rà soát, tổ chức thu gom, xử lý triệt để, xóa các vị trí đổ rác thải tự phát, đưa về khu xử lý tập trung, không để rác ùn ứ, gây mùi hôi thối, mất cảnh quan và gây ô nhiễm môi trường. Thị xã cũng chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể thường xuyên tổ chức các hoạt động thu gom, XLRT và thực hiện hiệu quả phong trào “Chống rác thải nhựa”, “Ngày toàn dân thu gom rác thải”, “Hành động để giảm thiểu ô nhiễm nhựa và nilon”…
 
Đến thời điểm hiện tại, với sự vào cuộc của các cấp, ngành trên địa bàn thị xã Ba Đồn, tình trạng dồn ứ rác thải bước đầu được giải quyết. “Thời gian tới, UBND thị xã sẽ kiên quyết chỉ đạo tất cả các xã, phường trên địa bàn thu gom, vận chuyển và đưa rác thải vào xử lý tại Nhà máy phân loại, XLRT. UBND thị xã sẽ trích ngân sách hỗ trợ kinh phí vận chuyển và XLRT cho các xã, phường trên địa bàn. Cùng với sự cố gắng của các cấp chính quyền thị xã, rất cần sự chia sẻ, nỗ lực của người dân trong việc nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn vệ sinh môi trường, phân loại rác tại nguồn để công tác thu gom, XLRT đạt hiệu quả cao.”, ông Thọ bày tỏ.