Xã Quảng Văn: Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống

"Giữ lửa" nghề truyền thống
 
Ở xã Quảng Văn, hầu như nhà nào, người nào cũng biết làm nón. Trẻ em lên 6, lên 7 tuổi đã được người lớn dạy cho cách phơi lá, chằm nón, đến khi lên 8, lên 9 tuổi thì đã thông thạo từng đường kim mũi chỉ. Người già đến khi mắt mờ, tay yếu không thể làm vành, chằm nón thì phụ con cháu phơi, ủi lá.
 
Ông Trần Văn Thanh, thôn La Hà Tây cho biết: "Trung bình một ngày, một người có thể làm được 3 chiếc nón, mỗi chiếc nón hoàn thành xong trừ chi phí nguyên vật liệu, bỏ công làm lời còn 10.000-12.000 đồng/chiếc. So với giá ngày công lao động hiện nay thì không phải là cao nhưng đó là việc làm lúc nhàn rỗi, nhẹ nhàng phù hợp với tất cả mọi đối tượng. Lớn nhỏ, già trẻ, gái trai ai học cũng có thể làm được, tạo thêm thu nhập cho gia đình".
 
Hiện ở xã Quảng Văn, ngoài nón lá thủ công thì còn có nón lá may bằng máy để tăng năng suất. Thế nhưng, với sự yêu nghề, yêu từng đường kim, mũi chỉ nên phần lớn những người dân nơi đây vẫn chọn may nón bằng thủ công. Bên cạnh nghề làm nón, xã Quảng Văn còn gìn giữ và phát triển nghề mây đan truyền thống. Theo các cụ cao tuổi trong làng, nghề có từ năm 1950, do cụ ông Trần Mại đi học nghề ở Thái Bình sau đó trở về địa phương làm nghề và truyền nghề cho bà con nơi đây.
 
Với các làng nghề khác, sản phẩm của đan lát phần lớn là vật dụng sinh hoạt, như: rổ, rá, nong, nia, hàng mỹ nghệ..., nhưng làng nghề đan lát ở xã Quảng Văn thì lại khác, sản phẩm của họ từ hàng chục năm nay là đan mây lục giác. Họ đan thành tấm dài 15m, rộng từ 0,6-1m, được Hợp tác xã (HTX) mây tre đan, nón lá Quảng Văn và một số cơ sở khác thu mua, xuất khẩu.
 
Theo chị Trần Thị Huệ, thôn La Hà Nam, ngày trước, do phải chẻ, vót mây nên nhà nào có đàn ông mới làm được nghề. Ngày nay, nguyên liệu đều được máy làm sẵn nên chị em chỉ việc nhận nguyên liệu rồi đan. Mây đan thì có cả mây rừng và mây bằng nhựa công nghiệp, ai muốn đan loại nào thì đan. Thường thì với sợi mây nhựa công nghiệp sẽ đan nhanh hơn và dễ đan hơn sợi mây rừng nhưng tiền công thì rẻ hơn. Nếu như đan một tấm khổ 0,6x15m bằng mây thật thì phải mất 1 tuần mới làm xong, còn đan bằng sợi mây nhựa công nghiệp chỉ mất khoảng 4 ngày.
 
Đầu ra ổn định
 
Ông Trần Văn Hiếu, Giám đốc HTX mây tre đan, nón lá Quảng Văn cho biết, hiện nay, nhu cầu sử dụng các sản phẩm từ mây tre đan của các tổ chức, cá nhân cả trong và ngoài nước ngày một tăng nên việc tiêu thụ sản phẩm của làng nghề rất thuận lợi. Từ đầu năm đến nay, làng nghề xuất ra thị trường hơn 30.000m2 sản phẩm tấm mây đan. Mặc dù đạt sản lượng lớn như vậy nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Đặc biệt, Tết Nguyên Đán sắp đến, nhu cầu sản phẩm để trang trí nội thất, làm bàn ghế lớn nên nhu cầu về mặt hàng mây đan cũng tăng. HTX đang tập trung vận động và nâng giá trị thu nhập ngày công lao động để động viên bà con tranh thủ thời gian sản xuất.
 
Chị Trần Thị Hường, thôn La Hà Tây vui mừng cho biết: "Dù tiền công không cao nhưng có việc làm, thu nhập ổn định là vui rồi. Cứ hoàn thành 1 tấm khổ 0,6x15m thì tôi nhận được tiền công 500.000 đồng, 800.000 đồng cho tấm 0,8x15m, 1.000.000 đồng cho tấm khổ 0,9x15m".
 
Theo ông Trần Thanh Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Văn, hiện toàn xã có khoảng 400 hộ dân làm nghề mây tre đan, 400 hộ làm nghề nón lá. Phát triển làng nghề truyền thống của địa phương đã phát huy nội lực của nhân dân, tạo việc làm tại chỗ, gắn với giữ gìn các phong tục tập quán, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân.
 
Nhờ đa dạng hóa các mô hình kinh tế, duy trì và phát triển các nghề truyền thống, đến nay, tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên của xã đạt 100%, thu nhập bình quân đầu người của xã Quảng Văn là 35 triệu/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,83%.
 
Nghề mây tre đan, nón lá ở xã Quảng Văn đã góp phần giải quyết việc làm cho người dân, nhất là vào dịp nông nhàn và mang lại nguồn thu nhập hiện tại khá ổn định, đóng góp vào công cuộc xóa đói giảm nghèo ở địa phương.
 
 Thanh Hoa